Zatrudnianie cudzoziemców do sezonowej pracy w ramach umowy o pomocy przy zbiorach wiąże się z określonymi obowiązkami w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych względem obcokrajowca i urzędu skarbowego.
Od 18 maja 2018 r. funkcjonuje nowy rodzaj umowy cywilnoprawnej, tzw. umowa o pomocy przy zbiorach, na podstawie której rolnicy mogą zatrudniać osoby do pomocy w gospodarstwie przy zbiorach produktów rolnych, podczas których dochodzi do spiętrzenia prac.
Przez umowę o pomocy przy zbiorach, pomocnik rolnika zobowiązuje się do świadczenia pomocy przy zbiorach produktów rolnych, tj. chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich, w określonym miejscu w gospodarstwie rolnika i przez określony czas, a rolnik do zapłaty umówionego wynagrodzenia za świadczoną pomoc.
Umowy takie mogą być zawierane przez obywateli polskich, a także przez cudzoziemców, którzy są uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 87 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy lub są zwolnieni na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.
Zatrudnianie cudzoziemców do sezonowej pracy w ramach umowy o pomocy przy zbiorach wymaga przeanalizowania, jakie obowiązki w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych posiada podmiot zatrudniający (rolnik).
Rozstrzygając tę kwestię warto na wstępie zaznaczyć, że przychody uzyskane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych:
- zaliczamy do tzw. przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy PIT (nie kwalifikujemy ich ani do przychodów ze stosunku pracy ani od przychodów z działalności wykonywanej osobiście);
- jako takie zasadniczo podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej.
Stosownie do art. 24 ust. 21 ustawy PIT, dochodem z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach jest przychód otrzymany z tego tytułu bez pomniejszania o koszty jego uzyskania.
Jeżeli wypłaty należności z umowy o pomocy przy zbiorach dokonywane są na rzecz osoby, która dla celów podatkowych nie posiada w Polsce miejsca zamieszkania, a więc podlega ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, opodatkowanie dochodów z takiej umowy następuje z uwzględnieniem zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Przykładowo w przypadku osób mających miejsce zamieszkania na Ukrainie, zasady opodatkowania dochodów osiąganych w Polsce regulują postanowienia Konwencji zawartej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (dalej: „konwencja”).
Dochód rezydenta Ukrainy uzyskany z tytułu pracy świadczonej na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach, o której mowa w art. 20 ustawy PIT, podlega opodatkowaniu stosownie do art. 21 konwencji.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 konwencji, części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie (w tym przypadku na Ukrainie), bez względu na to, skąd one pochodzą, a które nie zostały wymienione w poprzednich artykułach omawianej konwencji, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie (na Ukrainie).
Jednakże, art. 21 ust. 2 konwencji stanowi, że postanowienia ust. 1 nie mają zastosowania do dochodów nie będących dochodami z majątku nieruchomego określonego w art. 6 ust. 2 konwencji, jeżeli osoba uzyskująca takie dochody, posiadająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, wykonuje w drugim Umawiającym się Państwie (w tym przypadku w Polsce) działalność zarobkową przez zakład w nim położony lub wykonuje w tym drugim Państwie wolny zawód w oparciu o stałą placówkę w nim położoną i gdy prawa lub dobra, z których tytułu wypłacany jest dochód, są rzeczywiście związane z działalnością takiego zakładu lub stałej placówki. W takim przypadku, w zależności od konkretnej sytuacji, stosuje się odpowiednio postanowienia art. 7 lub art. 14.
W świetle powyższych przepisów, przychody rezydentów Ukrainy uzyskane w ramach zatrudnienia na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach, o której mowa w art. 20 ustawy PIT, podlegają opodatkowaniu w Polsce wyłącznie w sytuacji gdy nierezydent wykonuje usługi w Polsce za pomocą zakładu lub stałej placówki. W takim przypadku, przychód, który jest uzyskany za pośrednictwem zakładu lub stałej palcówki podlega opodatkowaniu w Polsce, na zasadach wskazanych w ustawie PIT.
Jeżeli jednak rezydent Ukrainy uzyskuje przychody na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach i nie posiada zakładu lub stałej placówki na terytorium Polski, to przychód ten nie podlega opodatkowaniu w Polsce (podlega opodatkowaniu wyłącznie na Ukrainie).
Reasumując, zasadniczo w sytuacji, gdy umowa o pomocy przy zbiorach jest zawarta z polskim nierezydentem, który nie posiada zakładu lub stałej placówki na terytorium Polski, wówczas przychód z racji przywołanej umowy nie podlega opodatkowaniu w Polsce.
Nawet jeśli rolnik dodatkowo zapewni zatrudnianej osobie oprócz wynagrodzenia nieodpłatnie wyżywienie i zakwaterowanie, to wartość takich świadczeń jest wolna od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 144 ustawy PIT.
Dodajmy, że rolnik, który zawarł umowę o pomocy przy zbiorach z osobą mającą w Polsce miejsce zamieszkania w myśl przepisów podatkowych i dokonał z jej tytułu wypłaty należności, jest obowiązany sporządzić informację na formularzu PIT-11 i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przesłać ją podatnikowi oraz – do końca stycznia następnego roku podatkowego – właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika urzędowi skarbowemu.
Gdyby umowa o pomocy przy zbiorach została zawarta z nierezydentem, wówczas rolnik nie wystawia PIT-11.
